ولایت مطلقه فقیه به معنای استبداد نیست؛ بلکه به معنای ولایت در تمامی امور عامه است
آیت الله اراکی با تصریح بر این که حضرت امام رضوان الله تعالی علیه، نظریه متعالی ولایت فقیه را با همت خود به فعلیت رساندند تاکید کرد: ولایت مطلقه فقیه نه به معنای استبداد، بلکه به معنای ولایت حاکم جامعه اسلامی در همه امور عامه ای است که در وظایف افراد نیست.
ایشان که امروز در جمع استادان و طلاب مرکز جامع ولی امر (عج) قم و با موضوع «تطور فقه در حوزه های علمیه شیعه» سخن می گفت اظهار کرد: نکته نخست در این باره، آن است که تطور فقه را نمی توان از تطور اصول فقه جدا دانست.
وی با اشاره به این که تحول در تفکر فقهی و اصولی حوزه های علمیه شیعه از زمان مرحوم وحید بهبهانی قدس الله روحه آغاز شد و با ابتکارات مرحوم شیخ انصاری رضوان الله تعالی علیه ادامه یافت افزود: البته بزرگان دیگری هم در این تطور ایفای نقش داشته اند.
آیت الله اراکی ادامه داد: دوران تعمیق فقه و اصول حوزه علمیه قم، دوران مرحوم شیخ عبدالکریم حائری یزدی قدس الله روحه بود که این تطورات مهم، بر حوزه علمیه نجف هم اثر گذاشت.
وی با بیان این که حوزه علمیه قم از نظر تاریخی، اسبق بر حوزه علمیه نجف است گفت: حوزه علمیه قم هیچ گاه تعطیل نشده، اگرچه بر اثر حوادث تاریخی و یا سیاسی و در گذر زمان، نقاط قوت و یا ضعف داشته است.
ایشان با یادآوری این نکته که حوزه علمیه قم در تربیت مجتهدین اثرگذار، دست کمی از حوزه علمیه نجف نداشته است اضافه کرد: تفکر فقه سیاسی اجتماعی در حوزه علمیه قم توسط مرحوم حائری یزدی رضوان الله تعالی علیه شکل گرفت.
وی با اشاره به اقوی بودن مبحث فقه الصلاه مرحوم حائری یزدی نسبت به مرحوم شیخ انصاری گفت: می توان گفت قوت فقه الصلاه مرحوم حائری یزدی با فقه الصلاه مرحوم میرزای نائینی برابری می کند.
آیت الله اراکی با توضیح این نکته که فشار بر حوزه ها بویژه در دوره رضاخان، حوزه های علمیه را به سمت مباحث سیاسی اجتماعی کشاند خاطر نشان کرد: مرحوم آیت الله بروجردی رضوان الله تعالی علیه در مبحث اثبات ولایت فقیه، اسلام را دینی سیاسی و اجتماعی معرفی می فرمایند که «لیست احکامه مقصوره علی العبادات، بل یکون اکثر احکامه مربوطه بسیاسه المدن و تنظیم الاجتماع» و البته در ادامه، اجرای این احکام سیاسی و اجتماعی را در جامعه اسلامی، وظیفه «سائس المسلمین» یا همان حاکم می دانند.
ایشان با تصریح بر این که نظریه ولایت فقیه پیش از حضرت امام رضوان الله تعالی علیه بنیان نهاده شد افزود: حضرت امام با همت خود، این معنا را فعلیت بخشید و اجرا کرد.
وی با اشاره به این که ولایت مطلقه فقیه به معنای استبداد نیست اضافه کرد: ولایت مطلقه به معنای ولایت در همه امور عامه ای است که در وظایف افراد نیست.
ایشان با اشاره به اهمیت مبنای فقهی مرحوم آیت الله بروجردی قدس الله روحه یعنی فقه مقارن بیان داشت: فقیه در فقه مقارن علاوه بر بیان نظر فقهی خود، به آراء دیگر فقها هم اشاره می کند تا طلاب با فقه عامه هم آشنا شوند.
وی در ادامه به گستردگی توجه به مسائل اصولی و فقهی بعد از انقلاب اسلامی بویژه در حوزه علمیه قم توجه داد و گفت: بزرگانی مانند شهید مطهری رحمت الله علیه تلاش فراوانی برای بیان مسائل فقهی به عموم مردم داشتند.
ایشان افزود: باید گفت اکابر حوزه علمیه قم در عرصه سیاسی اجتماعی ورود کرده و کتاب نوشته اند که بسیار مهم است.
آیت الله اراکی سپس افزود: اگرچه پیش از این مباحث اصول فقه در نجف قوی تر از قم بود؛ اما باید اذعان کرد که این امر پس از پیروزی انقلاب اسلامی برعکس شد و امروزه درس های خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم نیز با حوزه علمیه نجف قابل مقایسه نیست.
وی همچنین به اهمیت نگارش دائره المعارف های فقهی پرداخت و گفت: در این سال ها، دائره المعارف های فقهی مهمی توسط بزرگان و استادان حوزه های علمیه جمع آوری شده که انصافا مهم، ارزشمند و ماندگار است.
پایان پیام/
